Your Pet, Our Passion.
rode kater likt poot

Overmatige vachtverzorging van katten - oorzaken en behandeling

Leestijd: 6 min

Als je kat zichzelf overmatig poetst of zijn vacht likt, kan dit een reactie zijn op veranderingen in de omgeving waar hij moeite mee heeft. Dit zijn enkele van de meest voorkomende oorzaken van overmatige vachtverzorging van katten.

Je kat is van nature altijd bezig om zijn vacht schoon te houden, waarbij hij soms tot 50% van de tijd dat hij wakker is besteedt aan vachtverzorging. Maar soms kan zijn gedrag veranderen in overmatig poesten of likken van zijn vacht. Ontdek waarom dit gebeurt en wat je kunt doen om je kat te helpen.

Wat is overmatige vachtverzorging?

Overmatige vachtverzorging vindt plaats wanneer je kat zichzelf overmatig gaat verzorgen - ofwel zijn vacht zo veel gaat likken of poetsen dat hierdoor huidontsteking, wondjes of haaruitval veroorzaakt wordt. In extreme gevallen kan een kat zelfs zijn huid gaan bijten. Soms zul je merken dat je kat zichzelf teveel verzorgt, of dat de huid beschadigd is of de vacht vlekkerig is en in andere gevallen kun je het bewijs van overmatige vachtverzorging zomaar ineens aantreffen, zoals haarballen achter de bank.

Wat veroorzaakt overmatige vachtverzorging?

De twee belangrijkste oorzaken van overmatige vachtverzorging zijn gedragsmatig, wanneer je kat overmatig begint te likken als een vorm van stressverlichting (ook bekend als psychogene alopecia), en medisch, wanneer huidallergieën of huidparasieten de belangrijkste boosdoener zijn.

Overmatige vachtverzorging als mechanisme om stress te verminderen

Misschien is het voor jou niet voor de hand liggend, maar de thuisomgeving kan zeer stressvol worden voor je kat. De specifieke stressfactoren voor de psyche van een kat zijn niet altijd even zichtbaar vanuit menselijk oogpunt, maar ze kunnen net zo'n ravage aanrichten als een van onze werkconflicten of een dringende klus die op de valreep binnenkomt.

De grootste oorzaak van stress voor katten zijn andere katten – een huishouden met meerdere katten of andere katten in de buurt. Katten zijn van nature solitaire wezens en kunnen het samenleven met andere katten als zeer stressvol ervaren. Vaak uit dit zich niet in agressie tegenover andere katten en kunnen ze thuis vrolijk tegen elkaar aan kruipen, maar jouw kat kan moeite hebben met de stress en beginnen met overmatige zelfverzorging.

Een aantal andere van de meest stressvolle gebeurtenissen voor een kat zijn:

  • verhuizen
  • nieuw meubilair
  • een nieuw familielid
  • een nieuw ritme

Voordat je een verandering in je levensstijl gaat doorvoeren, moet je jezelf eerst afvragen of dit nadelige gevolgen gaat hebben voor je kat. Dit gewoontedier zal als eerste gaan reageren op iets nieuws in je leven. Dezelfde liefde voor routine kan je echter de weg wijzen naar manieren die overmatige vachtverzorging kunnen verlichten.

Hoe groot of klein de verandering ook is, zorg ervoor dat je goed oplet hoe je kat erop reageert. In sommige gevallen is het een goed idee om zoveel mogelijk dingen consistent te houden voor je kat. Houd je aan het normale voedingsschema, op dezelfde plek en in dezelfde kom en je kat zal het waarschijnlijk waarderen dat je hem wat stabiliteit laat zien. In andere gevallen kun je echter ook een aantal verschillende aanpassingen in de thuisomgeving uitproberen en kijken hoe je kat reageert.

Je kat zou de kans moeten krijgen om zo nu en dan een pauze in te lassen om langzaam te kunnen wennen aan alle veranderingen in zijn nieuwe omgeving. Het vinden van een plek waar je kat kan gaan rusten is essentieel om hem rustig te houden en niet op het idee te komen om zichzelf overmatig te gaan verzorgen.

Soms heeft je kat alleen wat extra aandacht nodig om stress te verlichten. Moedig hem aan om binnenshuis te jagen en te springen, zorg voor veel zacht speelgoed en haal het hengelspeeltje vaker tevoorschijn. Als je kat graag naar buiten gaat, probeer er dan voor te zorgen dat hij toegang kan hebben tot de buitenlucht als uitlaatklep voor zijn jachtgedrag en om zijn stress te verminderen.

Als de oorzaak van de stress van je kat niet direct kan worden weggenomen, kan je dierenarts aanraden om het symptoom te behandelen met angstremmende medicatie. Aarzel niet om je dierenarts om hulp te vragen als de gewoonte van je kat om zichzelf overmatig te verzorgen niet verdwijnt. Sommige medicijnen zijn in de vorm van tabletten - zoals Zylkene - terwijl andere zoals Feliway en Pet Remedy meer 'natuurlijke' medicijnen zijn, die verkrijgbaar zijn in de vorm van verstuivers en sprays.

Overmatige vachtverzorging om medische redenen

Allergieën of parasieten kunnen de verzorging van je kat aanzienlijk veranderen.

Luizen, vlooien, mijten, teken - deze bijna onzichtbare beestjes kunnen ervoor zorgen dat de huid van je kat extreem gaat jeuken, wat kan leiden tot een tweede probleem - overmatige vachtverzorging. Als je denkt dat dit de reden is waarom je kat onophoudelijk aan zijn vacht likt, vraag dan een dierenarts om advies over de meest effectieve behandelingen.

Het is echter belangrijk om in gedachten te houden dat als het om vlooien en teken gaat, preventie je beste bondgenoot is. Blijf regelmatig preventief behandelen tegen vlooien, wormen en andere parasieten, dan zul je het probleem waarschijnlijk volledig kunnen voorkomen. 

Het is ook belangrijk om de omgeving regelmatig te behandelen - 95% van de vlooien bevindt zich in de omgeving, dus zowel het beheer van je omgeving als de behandeling van je huisdier zijn bijzonder belangrijk.

Lees ook eens onze blog over vachtverzorging voor meer tips & trics over de uiterlijke verzorging van jouw kat.

Zijn sommige kattenrassen meer vatbaar voor overmatige vachtverzorging?

Men heeft gemerkt dat sommige kattenrassen, zoals de Abessijn en de Siamees, meer geneigd zijn tot overmatige vachtverzorging. De meningen verschillen over hoe vaak dit gedrag bij deze rassen voorkomt. Onder de juiste omstandigheden, zoals veranderingen in de omgeving of een huidallergie, kunnen katten, ongeacht het ras, kiezen voor overmatige zelfverzorging als hun rustgevende oplossing.

Is het overmatige vachtverzorging of haaruitval?

Kale plekken op de vacht van je kat zijn een veelvoorkomend teken van overmatige vachtverzorging. Dit is echter niet de enige reden waarom de vacht van je kat niet meer zo dik is als vroeger. Een andere mogelijke reden is een aandoening die alopecia of kattenhaaruitval wordt genoemd. Een ongezond voedingspatroon of zelfs een hormonale onbalans kan ertoe leiden dat je kat een deel van zijn zachte en glanzende vacht verliest. Je dierenarts kan de aandoening diagnosticeren, begrijpen wat de oorzaak is en behandelingsmethoden aanbevelen.

Wat de oorzaak van zijn gedragsverandering ook is, het oplossen van het probleem van overmatige vachtverzorging kan enige tijd duren. Dus wees geduldig, werk nauw samen met je dierenarts en spoedig zal de vacht van je kat weer normaal worden.

Een verandering in de routine van jouw kat kan ook tot angst leiden. Lees hier meer over hoe je angst bij katten kunt herkennen en behandelen.